Halfweg maart besliste ontslagnemend minister van Volksgezondheid De Block dat zorgkundigen vijf nieuwe bijkomende handelingen mogen uitvoeren. Om deze bijkomende handelingen te mogen stellen, moeten ze wel eerst slagen in een bijkomende opleiding van 150 uur.
Zorgkundigen mogen de handelingen enkel uitvoeren onder toezicht van een verpleegkundige. Hieronder lees je wat dit betekent voor diensten voor gezinszorg.
Binnen de Vlaamse diensten gezinszorg werkt verzorgend personeel. Deze medewerkers worden als dusdanig geregistreerd in VESTA. Om geregistreerd te kunnen worden, moeten de medewerkers aan kwalificatievereisten voldoen. Een grote groep volgde de opleiding verzorging maar velen hebben ook de opleiding tot zorgkundige gevolgd.
De taakuitoefening van verzorgend personeel in de diensten gezinszorg wordt geregeld door het zorg- en bijstandsdecreet. Dat is een bevoegdheid van de Vlaamse overheid. Het beroep van zorgkundige wordt dus niet uitgeoefend binnen diensten voor gezinszorg. De medewerkers in de dienst die ook zorgkundige zijn, werken er ook steeds als verzorgend personeel.
Het beroep zorgkundige wordt wel uitgeoefend in woonzorgcentra, diensten voor thuisverpleging en ziekenhuizen. De taken van zorgkundigen in deze sectoren worden geregeld door de “wet op de uitoefening van de gezondheidszorgberoepen” (WUG-wet). Dat is een bevoegdheid van de federale overheid. Zorgkundigen werken er onder toezicht van verpleegkundigen.
Ongeacht hun plaats van tewerkstelling kunnen zorgkundigen zich laten registreren en een federaal visum bekomen. Met uitzondering van enkele specifieke projecten waar diensten gezinszorg aan meewerken, geeft het federaal visum geen toestemming om zorgkundige handelingen uit te voeren bij tewerkstelling in een dienst gezinszorg.
Opleiding noodzakelijk?
Terug naar die vijf nieuwe bijkomende handelingen. Het gaat hier over bv. metingen uitvoeren, medicatie en voeding toedienen, het aanbrengen en verwijderen van kousen en verbanden enz. De volledige lijst vind je onderaan het koninklijk besluit.
Om deze handelingen wettelijk te mogen verrichten, moeten zorgkundigen slagen in een opleiding van 150 uur. Die opleiding mag maximaal voor de helft uit praktijkstage bestaan. Het volgen van deze opleiding heeft op zich geen consequenties voor de tewerkstelling in een dienst gezinszorg. Hun taken zijn, zoals u ondertussen weet, een Vlaamse aangelegenheid.
Zorgkundigen die deze bijkomende opleiding niet volgen, behouden evenwel hun registratie en visum als zorgkundige. Ze mogen dan wel de bijkomende handelingen niet stellen tot ze effectief slagen voor de opleiding. Zorgkundigen die afstuderen na 1 september 2019, zullen in principe de bijkomende handelingen aangeleerd gekregen hebben. Deze worden dus ingepast in de opleidingsprogramma’s.
Concept om 150 uur vorming in te vullen
Het is duidelijk dat het een hele uitdaging wordt om zorgkundigen in alle sectoren in staat te stellen om deze bijkomende handelingen te verwerven.
Daarom hebben de sociale partners en onderwijsinstellingen, onder leiding van kabinet Vandeurzen, de afgelopen maanden druk gewerkt aan een globaal concept. De grote lijnen liggen al vast, de komende tijd moet alles nog verder verfijnd worden.
Het concept is in de eerste plaats uitgewerkt voor sectoren waar zorgkundigen onder toezicht van verpleegkundigen werken, bv. woonzorgcentra, ziekenhuizen of diensten voor thuisverpleging.
Dit sluit niet uit dat ook zorgkundigen werkzaam als verzorgende in de gezinszorg de opleiding kunnen volgen. Hoe dit concreet zal moeten verlopen, wordt nog onderwerp van verder overleg.
Binnen het concept onderscheiden we twee grote blokken:
Theoretisch onderwijs (75 uur)
Voor het aanleren van de theorie zal een webinar ontwikkeld worden, een soort online college. De theoretische les wordt opgenomen in aanwezigheid van een livepubliek. Zo kunnen anderen nadien de les individueel of in groep volgen, al dan niet onder begeleiding.
Dit webinar zal in totaal 16 à 20 uur duren, al dan niet inclusief een test. Het zal ook online en/of schriftelijk lesmateriaal bevatten dat zorgkundigen kunnen doornemen. Het webinar en lesmateriaal vertegenwoordigen studiepunten die overeenkomen met 75 uur studiebelasting.
De streefdatum voor het ter beschikking stellen van het webinar is ten laatste 1 januari 2020.
Stage (75 uur)
Naast het theoretisch luik is er ook stagetijd voorzien. Zorgkundigen kunnen stage lopen op de eigen werkplek als de respectievelijke verpleegkundige handelingen daar wettelijk ook gesteld kunnen worden. Deze moeten uitgevoerd worden onder toezicht van de verpleegkundige mentor en/of hoofdverpleegkundige.
Voor zorgkundigen die als verzorgende werken in de gezinszorg, wordt stage lopen op de werkplek geen evidentie. Men werkt er in principe niet onder toezicht van een verpleegkundige en binnen gezinszorg zijn de handelingen niet als dusdanig opgenomen in de zorg- en bijstandsverlening.