Mag een verzorgende een erfenis aanvaarden van een cliënt?

Over vertrouwen, dankbaarheid en de dunne lijn daartussen

Regelmatig krijgen we bij Zorggezind vragen van onze leden over situaties uit de dagelijkse praktijk. Soms klein, soms complex, maar altijd herkenbaar. Onlangs vroeg één van hen zich af: “Mag een verzorgende eigenlijk een erfenis aanvaarden van een cliënt?” Onze beleidsmedewerkers doken in de wetgeving.

In de gezinszorg ontstaan soms warme banden. Wie al jaren bij dezelfde cliënt over de vloer komt, deelt meer dan koffie en zorgmomenten. Soms ook verhalen, verdriet en kleine stukjes van het leven. Dus wat als die dankbaarheid een plek krijgt in een testament? Mag dat eigenlijk: een verzorgende die een erfenis krijgt van een cliënt?

De wet trekt een grens

De wet is daar best duidelijk over. Artikel 909 van het Burgerlijk Wetboek verbiedt artsen, apothekers, verpleegkundigen en psychologen om een erfenis of schenking te ontvangen van iemand die ze hebben verzorgd tijdens diens laatste ziekte. Doel? Kwetsbare mensen beschermen tegen druk of beïnvloeding, bewust of onbewust.

Maar voor verzorgenden en thuishulpen ligt het anders. Zij voeren geen medische handelingen uit, maar helpen bij het wassen, koken, boodschappen doen of gewoon gezelschap houden. Hun werk is persoonlijk en praktisch, niet medisch.

Zij mogen volgens de wet dus wél een erfenis aanvaarden, zolang:

·        de cliënt wilsbekwaam was;

·        er geen druk of beïnvloeding was;

·        de verzorgende geen medische handelingen uitvoerde.

En wat als die verzorgende ook verpleegkundige taken doet?

Soms neemt een verzorgende tijdelijk medische taken over, met toestemming van een arts of verpleegkundige. Denk aan wondzorg of medicatie toedienen. Dan spreken we van een bekwame helper.

Vanaf dat moment valt die persoon onder het medische team en dan verandert alles. Een bekwame helper mag géén erfenis of schenking aanvaarden van iemand die hij of zij verzorgde tijdens de ziekte waaraan die persoon is overleden. Gebeurt dat toch, dan kan het testament ongeldig worden verklaard.

Kan een werkgever verbieden om een erfenis te aanvaarden?

Ja, dat kan. Zorgorganisaties mogen in hun arbeidsreglement opnemen dat medewerkers geen giften of erfenissen van cliënten aannemen. Zo’n regel is wettelijk toegestaan, zolang hij een duidelijk doel heeft (bijvoorbeeld bescherming van cliënten of het vermijden van belangenconflicten) en redelijk wordt toegepast.

Wie die regel overtreedt, kan een tuchtsanctie krijgen – een waarschuwing of ontslag met opzegvergoeding. Een ontslag om dringende reden (zonder vergoeding) is alleen mogelijk als er echt sprake is van misbruik of druk op de cliënt.

Meer dan regels alleen

De grens tussen dankbaarheid en mogelijke beïnvloeding is soms subtiel. Daarom hanteren veel organisaties bewust striktere regels — niet uit wantrouwen, maar uit respect voor de professionaliteit van hun medewerkers en om de integriteit van de zorgrelatie te bewaken, ook wanneer de wet enige ruimte laat.

“Een erfenis in een zorgrelatie is niet verboden, maar wel gevoelig,” klinkt het bij verschillende diensten. “Duidelijke afspraken zorgen voor transparantie en rust aan beide kanten.”

In één oogopslag

Mag een verzorgende of thuishulp een erfenis aanvaarden?

✅ Ja, wettelijk mag dat.

Mag de werkgever een verzorgende verbieden om een erfenis te aanvaarden?

✅ Ja, via het arbeidsreglement of een gedragscode.

Wat bij overtreding van de interne regels?

⚠️ Sanctie mogelijk, ontslag om dringende reden enkel bij misbruik.

Wat als de verzorgende optreedt als bekwame helper?

🚫 Nee, dat mag niet volgens artikel 909 BW

Een erfenis ontvangen van een cliënt is dus niet automatisch fout. Maar zorgverlening draait niet alleen om doen, ook om grenzen kennen. Net dat evenwicht – menselijk en professioneel tegelijk – maakt gezinszorg zo bijzonder.

Zit jij ook met een ethisch of praktisch dilemma? Geef ons een seintje. Onze beleidsmedewerkers zoeken het graag uit.